Karaciğer Yetmezliği

Karaciğer yetmezliği, karaciğerde onarılamayacak hasarların meydana gelmesi sonucu, işlevini kaybetmesi ve karaciğerin organ olarak görevlerinden bazılarını ya da tamamını yerine getirememesi durumuna karaciğer yetmezliği (yetersizliği) denmektedir.

Karaciğer yetmezliği, acil tıbbi bakım gerektiren ve hayatı tehdit eden bir durumdur. Çoğu zaman, karaciğer yetmezliği, yavaş yavaş ve uzun yıllar içerisinde gelişir. Bununla birlikte akut karaciğer yetmezliği olarak bilinen, daha nadir bir durum, çok daha hızlı gelişme gösterebilir (48 saatten az bir zaman içerisinde) ve tespit etmek zor olabilir.

Karaciğer Yetmezliği Aşamaları Nelerdir?

Çeşitli derecelerde yaşanabilen bu hastalığı üç biçimde incelemek mümkün olmaktadır: hafif, gittikçe ağırlaşan ve ağır. Elbette bu biçimleri birbirinden kesin olarak ayırabilmek mümkün olmamaktadır.

Karaciğer çeşitli hastalıklara ve kullanılan ilaçlara bağlı olarak bazen görevlerini yerine getiremeyebilmektedir. Bu karaciğer yetersizliğinin hafif olarak görüldüğü biçimine neden olabilmektedir. Bu durumda; kaşıntı, hafif zayıflama, sindirim güçleşmesi, bazen ishal ve bazen de kabızlık görülmesi gibi durumlara neden olabilmektedir.

Gittikçe ağırlaşan biçiminin ise kronik olan bütün karaciğer hastalıklarında ortaya çıkabildiği görülmektedir. Kronik karaciğer iltihabı, siroz gibi hastalıklarda kolayca gelişebilmektedir. Belirtileri hastalığın hafif seyrettiği vakalara benziyor olsa da gittikçe ağırlaşan biçimlerinde adından da anlaşılacağı üzere daha ağır ve şiddetli olarak belirtiler devam etmektedir. Özellikle iştahsızlık, yorgunluk, zayıflama ve bağırsak bozuklukları daha belirgin bir şekilde yaşanmaktadır.

Bu hastalığın ağır olarak nitelendirilen evresine ise, akut karaciğer doku gerilemesi hastalığında olduğu gibi çok hızlı geçilebilmektedir. Kronik karaciğer hastalıklarında ve sirozda yavaş ve aşamalı olsa da başka etkenlerle bu süreç hızlanabilmektedir. Hızlanmaya sebep olacak koşullar içerisinde; mide-yemek borusu kanamaları, tekrarlayan enfeksiyonlar, bağırsaklarda meydana gelen aşırı mayalanma ve aşırı proteinli beslenme gibi durumlar yer almaktadır.

Karaciğer Yetmezliği Neden Olur?

Kronik karaciğer yetmezliğinin en sık rastlanılan nedenleri şunlardır;

• Hepatit B,
• Hepatit C,
• Uzun süreli ve aşırı alkol tüketimi,
• Siroz,
• Hemokromatoz (vücutta çok fazla demir saklamaya ve emilimine neden olan kalıtsal bir hastalık),
• Yetersiz, sağlıksız beslenme.

Karaciğer yetmezliği ilerledikçe, akut karaciğer yetmezliği gelişebilir. Ancak çoğu zaman bu durumun nedenleri farklılık gösterebilir;

• Asetaminofen ( Tylenol ) aşırı doz alımı,
• Virüsler de dahil olmak üzere, hepatit A , (özellikle çocuklarda), B ve C,
• Belirli reçeteli ve bitkisel ilaçlar,
• Zehirli, yabani mantar yenmesi.

Karaciğer Yetmezliği Belirtileri Nelerdir, Nasıl Anlaşılır?

Karaciğer yetmezliği hastalığının ilk belirtileri genellikle açık ve net olarak kendini göstermez. Bu nedenle, karaciğer yetmezliği teşhisi koymak, başlangıçta zor olabilir. Erken belirtiler şunlardır:

• Mide bulantısı,
• İştah kaybı,
• Yorgunluk,
• İshal.

Ancak, karaciğer yetmezliği ilerledikçe belirtiler, acil bakım gerektiren, daha ciddi bir hale gelir. Bu belirtiler şunlardır;

• Sarılık,
• Kolayca kanama,
• Karın şişliği,
• Zihinsel şuurda kaybolma veya kafa karışıklığı (Hepatit ensefalopati),
• Uyuklama,
• Koma.

Karaciğer Yetmezliği Nasıl Tedavi Edilir?

Bu hastalığın tedavisinde genel bir çözüm olabilecek tedavi bulunmamaktadır. Bunun nedeni hastalığa sebep olan durumların çok çeşitli olmasıdır. Her olguda kişinin bu hastalığı yaşamasına neden olan hastalığın özelliklerine ve kişinin genel özelliklerine göre tedavi belirlenmektedir. Bu nedenle öncelikle hastalığa sebep olan durumun belirlenmesi ve ona göre bir tedavi uygulanması gerekmektedir.

Karaciğer yetmezliği, erken teşhis edildiği taktirde, özellikle asetaminofen aşırı dozda neden olduğu akut karaciğer yetmezliği bazen tedavi edilebilir ve ilaç etkileri tersine çevrilebilir. Aynı şekilde, karaciğer yetmezliğine bir virüs neden olmuşsa, destekleyici bakım üniteleri ile belirtiler seyredilir ve tedavi edilebilir. Bu durumlarda karaciğer, bazen kendi kendine iyileşebilir.

Uzun vadeli hasarlar sonucu oluşan karaciğer yetmezliği için, ne olursa olsun ilk tedavi hedefi, işleyen, sağlam karaciğer parçasını korumak olacaktır. Eğer bu mümkün değilse, o zaman bir karaciğer nakli gerekmektedir. Neyse ki, karaciğer nakli, sık kullanılan ve genellikle başarılı olan bir işlemdir.

Karaciğer Yetmezliği Nasıl Önlenebilir?

Karaciğer yetmezliğini önlemenin en iyi yolu, yakalanma riskini sınırlamaktır. Özellikle siroz veya hepatit gibi hastalıklardan korunmak, karaciğer sağlığı için oldukça önemlidir. Karaciğer yetmezliğini önlemeye yardımcı olacak bazı ipuçları şunlardır;

• Bir hepatit aşısı veya hepatit A veya B’yi önlemek için bir antikor alımı,
• Besin gruplarının tümünün olduğu, uygun bir diyet ile beslenme,
• Alkolden kaçınmak; özellikle asetaminofen (Tylenol) kullanırken,
• Temizlik; mikroplar genellikle eller tarafından yayılır. Herhangi bir yiyeceğe dokunmadan önce ve tuvalet kullnımından sonra muhakkak ellerinizi yıkayın ve temiz olduğundan emin olun.
• Herhangi bir kan veya kan ürünlerine dokunmayın,
• Diş fırçası ve jilet dahil olmak üzere, kişisel malzemeleri paylaşmayın,
• Eğer bir dövme ya da piercing yaptırmak istiyorsanız, mekan koşullarının hijyenik ve tüm ekipmanın aseptik (hastalık yapıcı mikroorganizmaların olmadığı) olduğundan emin olun.
• Cinsel ilişkide korunun (erkekler için; prezervatif kullandığınızdan emin olun.
• Uyuşturucu gibi yasa dışı ve zararlı maddelerden uzak durun.

Karaciğer Yetmezliği ve Beslenme;

Karaciğer yetmezliği için uygulanabilecek genel beslenme programına uymak da oldukça önemlidir. Bu programa göre öğünlerin sık aralıklarla olması ancak, öğünlerde az miktarda besin tüketilmesi ve kişinin kilosuna uygun olarak belirlenecek oranın üzerinde protein alımı yapılmamasına dikkat edilmesi, en çok öneme sahip olan durum olarak belirlenmektedir. Yeterli vitaminlerin alınmasının yanı sıra doktorun verdiği karaciğeri korumaya ve komplikasyon oluşumunu önlemeye yönelik ilaçlara uyulması önemlidir.

KadınlaHerşey.com